آیت‌الله خامنه‌ای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی را قلب آموزش و پرورش می‌داند
فاطمه جمال‌پور
چند سالی است کتاب‌هاب درسی در ایران با تغییراتی مواجه می‌شوند که عموما واکنش‌های فراوانی در پی دارد. در یکی از تاره‌ترین موارد مجید، شخصیت محبوب و آشنای کتاب قصه‌های مجید نوشته هوشنگ مرادی کرمانی نمازخوان شده است.
پیشتر نیز در مواردی دیگر “لشکر اسلام” به داستان نادر ابراهیمی اضافه و واژه “ملا” از حکایت‌های ملانصرالدین حذف شده است، “آخوندک” به “راهبک” تغییر یافته است و بر تن عریان دهقان فداکار که پیراهنش را برای نجات قطار درآورده و آتش زده بود، لباس کرده‌اند و تصویر دختران را از جلد کتاب ریاضی بریده‌اند.
از علی ذوعلم، روحانی ۶۵ ساله، به‌عنوان “جراح” آموزشوپرورش نام برده می‌شود. کار تدوین سند برنامه درسی ملی، سال۱۳۸۴، با تشکیل دبیرخانه‌ای در دفتر او آغاز شد. نتیجه جراحی او اخباری است که تاکنون سه‌بار وزیر آموزشوپرورش را وادار به عذرخواهی و واکنش کرده است.
یکی از معلمانی که طی این سال‌ها به شورای تألیف کتب درسی دعوت شده بود به بی‌بی‌سی می‌گوید: “وقتی به این شورا توسط یکی از اساتید دانشگاه دعوت شدم، کتاب زبان انگلیسی جدید در حال تدوین بود. استادم به من توصیه کرد بهتر است با چادر بیایی. هنگام ورود فکر کردم اشتباه وارد شده‌ام، چون از حدود ۱۲ نفر حاضر در جلسه، هفت‌تایشان معمم بودند. در مجموع من و یک معلم دیگر با ظاهر معمول در آن جلسه بودیم.”
او می‌گوید: “کتاب پایه هفتم فعلی بود، یعنی اولین مواجهه دانش‌آموزان با زبان انگلیسی در آموزش رسمی کشور. در این مقطع معمولاً کتاب زبان با کلمات آسان کاربردی شروع می‌شود و بعد مکالمات کوتاه می‌آید. اما در تألیف جدید کلمات عجیبی انتخاب شده بود. اولین کلمه galaxy، به معنی کهکشان، بود؛ پرسیدم دلیلش چیست؟ جواب دادند: این کلمات انتخاب شده‌اند تا عظمت و قدرت خداوند را به بهترین شکل نشان دهند. ما باید در همه جنبه‌ها این را به بچه‌ها یادآوری کنیم. در مورد اولین مکالمه کتاب طبعاً دو کاراکتر مرد در حال احوال‌پرسی بودند. سلام علی، سلام اکبر، حالت چطوره؟ خدا رو شکر. تنک گاد. من گفتم: انگلیسی‌زبان نمی‌گوید تنک گاد. می‌گوید تنک یو، ممنونم. گفتند: نه، ما می‌خواهیم آموزش شکرگزاری را به بچه‌ها یاد بدهیم.”
محتوای کتابهای درسی باید چگونه تغییر کند؟
منبع تصویر،TASNIM
علی ذوعلم در دی ماه ۹۷ در سمتی بالاتر به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگشت
پس از جنجال‌ها درباره حذف اسم پادشاهان و نام خلیج‌فارس از کتب درسی، آقای ذوعلم در مهر ۸۸ استعفاء کرد. در اردیبهشت ۹۲ به دستور مستقیم آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران سند تحول بنیادین آموزشوپرورش ابلاغ شد.
در این سال‌ها محی الدین بهرام محمدیان که او هم معمم است، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بود. او درباره اضافه شدن مطالبی درباره محسن حججی به کتابهای درسی گفته بود: “براساس برنامه کلی وزارت آموزش و پرورش، تقویت هویت اسلامی – ایرانی و انقلابی در محتوای کتب درسی اعمال می‌شود.”
آقای ذوعلم در دی ماه ۹۷ در سمتی بالاتر به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگشت تا مأموریت ناتمامش را در سازمانی به سرانجام برساند که به گفته آیت‌الله خامنه‌ای، قلب آموزشوپرورش است.
صبا (نام واقعی او نیست) یکی از خبرنگاران حوزه آموزشوپرورش به بی‌بی‌سی می‌گوید: “رئیس سازمان پژوهش آموزش و پرورش با هماهنگی بیت رهبری انتخاب می‌شود.”
آبان ۹۸، جنجال بر سر حذفیات کتب فارسی
تفاوت در کتاب ریاضی سوم دبستان سال گذشته (تصویر سمت راست) و امسال (تصویر سمت چپ) که در آن دختران حذف شده‌اند
اوایل آبان ۹۸، یک اکانت توییتری فهرست حذفیات کتابهای فارسی را منتشر کرد. از عطار، مولانا تا نیما یوشیج، غلامحسین ساعدی و هوشنگ ابتهاج حذف شده بودند تا جای خود را به شاعران و نویسندگان انقلابی بدهند.
آقای ذوعلم در پاسخ واکنش‌ها گفت: “در سند تحول آموزشوپرورش چارچوب مهمی داریم به نام نظام معیار اسلامی؛ یعنی اگر نویسنده‌ای این نظام معیار را لحاظ نکرده باشد، نمی‌توانیم از آثارش استفاده کنیم.”
دو روز بعد از کشته‌شدن قاسم سلیمانی در عراق در دی پارسال، آقای ذوعلم از تصمیم انتشار زندگی قاسم سلیمانی با رویکرد عاطفی و اخلاقی در کتب درسی دوره ابتدایی خبر داد. اتفاقی که چند ماه بعد افتاد؛ مطالبی درباره قاسم سلیمانی با عنوان “سردار دل‌ها” به کتابهای آمادگی دفاعی، مطالعات اجتماعی، دین و زندگی، تاریخ معاصر اضافه شد.
صبا یکی از خبرنگاران حوزه آموزشوپرورش به بی‌بی‌سی می‌گوید: “چنین سرعتی در تغییر کتب درسی بی‌سابقه است و خود نشان می‌دهد این کتب دوره آزمایشی را طی نمی‌کنند و فاقد معیارهای لازم هستند.”
آقای ذوعلم در بهمن ۹۸ با دفاع از حذف انتگرال از کتاب های درسی گفت: “باید اینها کنار بروند تا جا برای مهارت و سبک زندگی باز شود. می‌خواهیم به حیات طیبه، ارتقاء و تعالی هویت دانش‌آموزان برسیم.”
منبع تصویر،ILNA
حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش گفته است که متن قصه‌های مجید در سال آینده به همان متن اصلی نویسنده تغییر خواهد کرد
البته “حیات طیبه” اصطلاح جدیدی نبود؛ اسفند ۹۱، برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران با هدف دستیابی دانش‌آموزان به مراتبی از حیات طیبه و برقراری جامعه عدل مهدوی با امضاء محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، ابلاغ شد.
مریم معلم و فعال صنفی (نام واقعی او نیست) به بی‌بی‌سی می‌گوید: “درباره آنچه طی سال‌های اخیر به‌عنوان تحریف و تغییر محتوای کتب درسی شاهد بودیم، باید بگویم کتابی در مدارس تدریس نمی‌شود، مگر اینکه از اصول و برنامه‌های سند برنامه درسی ملی پیروی کرده باشد. آموزش پرورش بنیادی‌ترین مرجع برای ترویج اندیشه‌های جمهوری اسلامی است و باید تحریف و تغییر کتب درسی را بر اساس سند توسعه ملی تحلیل کنیم. سندی که سه اصل بنیادین آن ترویج اندیشه‌های انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مهدویت است و هر آنچه در این سه اصل نگنجد، متأسفانه در حال حذف از کتب درسی است و سال‌های آتی شاهد حذف‌های بیشتری خواهیم بود.”
حسن ملکی، قائم‌مقام سابق علی ذوعلم، در اردیبهشت ۹۹ به‌عنوان رئیس جدید سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی معرفی شد. حسن ملکی نیز جز در اسلامیزه‌شدن کتب درسی عزمی نداشته و از تألیفات او می‌توان به برنامه‌ریزی درسی پیش‌دبستانی با رویکرد اسلامی، هویت دینی برنامه درسی، تعلیم و تربیت اسلامی اشاره کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، رئیس جدید سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: “برنامه درسی ما باید کریمانه پیام شهادت را دنبال کند.”
هر چند آقای ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به ایلنا گفته است که در پی اعتراض نویسنده‌ها، متن تغییریافته به همان متن قبلی و اصیل خودش بازگردد، اما تاکیدات رهبر ایران و مسئولان آموزش و پروش همچنان بر اجرای اسناد تحولی برای بیشتر اسلامی کردن متون و نظام آموزشی است.
مشخص نیست که این روند تا کجاها پیش خواهد رفت و آیا بازهم سند برنامه درسی “ملی” تحریفات تازه‌ای را بدون توجه به حق مولف رقم خواهد زد؟
از: بی بی سی
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید