ایران وایر
در هفته‌ای که گذشت، بارش‌های پاییزی در اغلب استان‌های ایران آغاز شد. خبرها حاکی از آن بود که دست‌کم هفت استان خوزستان، ایلام، فارس، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، بوشهر، لرستان و چهارمحال‌و‌بختیاری، هشدار سطح قرمز هواشناسی دریافت کردند.
هنوز ۲۴ ساعت نگذشته بود که مصائب شهروندان خوزستانی آغاز شد. خیابان‌ها و مناطق کلان‌شهر اهواز، دزفول و آبادان، با آب باران و فاضلابی که بالا زده بود تسخیر شد. مردم که تا پیش از باران داشتند از آلودگی هوا نفس کم می‌آوردند، حالا در محاصره آب‌وفاضلاب بودند. تلاش‌های شهروندان خوزستان طی سال‌های گذشته برای اینکه مسوولان را به اصلاح شبکه فاضلاب این استان وادار کنند، بی‌نتیجه بوده و مقامات مسوول هر سال می‌گویند: «باران پاییزی غافلگیرمان کرد.»
این گزارش، روایت چند شهروند ساکن خوزستان از روزهایی است که آبگرفتگی ناشی از بارندگی و بالا آمدن فاضلاب، زندگی را برای آن‌ها مختل کرد.
***
اهواز در روزهای شنبه و یکشنبه ۲۷ و ۲۸آبان۱۴۰۲، بارانی بود. «رضوان»، مادر دو کودک هفت ساله ساکن منطقه امانیه در اهواز، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «بعد از چند روز که از آسمان خاک می‌بارید و مدرسه‌ها تعطیل بود، با صدای باران بیدار شدیم. پشت پنجره ایستادیم و بچه‌ها از ذوق شادی می‌کردند. به همسرم گفتم خدا را شکر باران آلودگی هوا را می‌شوید و می‌برد، اما چند ساعت بعد یادم آمد ما قرار نیست نفس راحت بکشیم.»
رضوان می‌گوید خانه آن‌ها خانه‌ای دو طبقه در خیابانی است که خانه‌هایش هنوز به مجتمع و آپارتمان تبدیل نشده است: «چند ساعت از باریدن باران می‌گذشت که اعلام شد این بار مدارس به‌دلیل آبگرفتگی تعطیل است. بوی فاضلاب محله را برداشته بود، خیابان غرق آب بود، کاش فقط آبگرفتگی ناشی از باران بود، فاضلاب خیابان زده بود بالا و مردم بیچاره هم تا زانو توی آب از کوچه می‌گذشتند. انتهای خیابان ما اداره‌کل تامین اجتماعی استان خوزستان است و بازنشسته‌های زیادی به آنجا مراجعه می‌کنند. آن روز خیلی‌هایشان توی خیابان مجبور شدند به آب آغشته به فاضلاب بزنند که به مقصد برسند، یا به خانه برگردند. خدا کند بیمار نشوند.»
استاندار خوزستان، یکشنبه۲۸آبان تایید کرد که بعد از بارش ۳۹ میلیمتر باران، ۶۱ نقطه در این دچار آبگرفتگی شده و لازم است شهرداری و آبفا، هر‌چه سریع‌تر نسبت به رفع مشکلات این مناطق اقدام کنند.
«حسین محراب» همچنین خواهان برخورد «شهرداری و آبفا با مقصران آبگرفتگی» شد. این اظهارات درحالی صورت می‌گیرد که شهرداری اهواز تاکنون چندین‌بار بودجه‌های کلانی از دولت سیزدهم دریافت کرده تا پروژه‌های ناتمام دفع آب‌های سطحی در اهواز را به نتیجه برساند.
مرده‌هایمان هم در امان نیستند، چه برسد به زنده‌ها
تصویری از آرامستان شهر اهواز درحالی‌که قبرهای درگذشتگان در آب باران غرق شده است، در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد. آرامستان فعلی شهر اهواز واقع در کوی «بهشت‌آباد»، خیابان دهم مدرس واقع شده است. منطقه‌ای در دل شهر که مشکل آبگرفتگی در آن همواره جدی بوده است.
«ایمان» که پدرش در این مکان به خاک سپرده شده، به ایران‌وایر می‌گوید: «از وقتی عکس را دیده‌ام حالم بد است. می‌دانم شاید به‌نظر خیلی‌ها خنده‌دار، باشد اما پدر من از سرما و جای خیس متنفر بود؛ حالا هم توی سرماست هم زیر آب. به‌لحاظ فیزیکی او احساسی ندارد، اما من دارم از عذاب دانستن این موضوع دیوانه می‌شوم. مرده‌های مردم این شهر هم در آرامش نیستند، چه رسد به زنده‌ها.»
برق‌گرفتگی یک عابر پیاده؛ مردم جرات نداشتند کمک کنند
معاون خدمات شهری شهرداری اهواز پیش‌تر گفته بود که «شهرداری برای مواجهه با آب‌گرفتگی‌ها آماده است.» با‌این‌همه، تصاویر منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی از وضعیت آبگرفتگی معابر، حتی ورود آب به منازل مردم در برخی نقاط پرجمعیت و قدیمی‌تر شهر اهواز، نشان می‌دهد آمادگی چندانی هم وجود ندارد. این موضوع وقتی با ناایمن بودن ساختمان‌ها پیوند می‌خورد، در مواقع بارندگی وضعیتی پرخطر و بحرانی به‌وجود می‌آورد.
«رضا» صاحب یک تعمیرگاه در خیابان زند اهواز است. این خیابان به چهارراهی به همین نام ختم می‌شود که از لحاظ موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مراکزی مانند بازار نادری مرکز شهر و بیمارستان فاطمه الزهرا قرار دارد. محلی پرتردد و پرجمعیت. رضا به ایران‌وایر می‌گوید: «چهارراه زند و خیابان زند ازنظر ایمنی ساختمانی وضعیت خوبی ندارد، برق‌کشی شماری از بناهای این خیابان غیراستاندارد است، تا‌به‌حال چند بار هم آتش‌سوزی به‌دلیل اتصالی برق رخ داده. روز یکشنبه که باران شدید می‌بارید، کمی بالاتر از مغازه من، یک کابل برق لخت از یکی از پایه‌های برق آویزان بود. من خودم ده بار به سازمان آب و برق زنگ زدم، چند بار با پلیس ۱۱۰ تماس گرفتیم، هیچ‌کس جواب نداد؛ آخرش هم یکی از عابران دچار برق‌گرفتگی شد.»
به گفته این شاهد عینی، شهروند اهوازی آسیب‌دیده مردی میانسال بوده که قصد عبور از عرض خیابان را داشت: «بنده خدا می‌خواست عرض خیابان را طی کند. دستش را برای اینکه تعادلش را حفظ کند گرفت به تیر برق که دچار برق‌گرفتگی شد و پرت شد وسط خیابان. توی آب شناور مانده بود، هیچ‌کس هم جرات نداشت نزدیکش شود، همه زنگ می‌زدند اورژانس؛ تا اینکه بالاخره بعد از یک ربع آمبولانس رسید و او را برد. امیدوارم زنده مانده باشد.»
حقوق ما شهروندان
بررسی‌های ایران‌وایر نشان می‌دهد که در جریان آبگرفتگی معابر شهر اهواز، دست‌کم دو شهروند دچار برق‌گرفتگی شده‌اند و وضعیت یکی از این شهروندان وخیم گزارش شده است. اهمال و ناکارآمدی شهرداری و آبفا در زمینه مدیریت آب‌های سطحی، گاه خسارات جبران‌ناپذیری به شهروندان وارد کرده است.«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور حقوقی ایران‌وایر، در‌این‌باره می‌گوید: «در خصوص شهروندی که به‌دلیل رها شدن کابل برق در آب‌های سطحی دچار برق‌گرفتگی شده است، محرز است یک بی‌احتیاطی صورت گرفته است. در قانون مجازات آمده است اگر حادثه رخ داده براثر عدم رعایت نظامات ایمنی رخ بدهد، جنایت جسمانی شبه‌عمد محسوب می‌شود، اگر هم فرد کشته شود، قتل شبه‌عمد محسوب می‌شود.»
به گفته این حقوق‌دان، در مواردی از این قبیل، مقامات، به‌ویژه مسوولان اداره برق که حتی شهروندان با آن‌ها تماس گرفته و پاسخی نگرفته‌اند مسوولند: «جنایت‌های شبه‌عمد در قانون مجازات اسلامی، هم مشمول حبس می‌شود و هم پرداخت دیه. در این موارد هم نیاز نیست به‌عنوان مقصر یا عامل وقوع جنایت شبه‌عمد، نام شخص به‌خصوصی آورده شود، بنابراین توصیه ما به خانواده شهروندان آسیب‌دیده در آبگرفتگی این است که یک شکایت کیفری علیه مسوولان اداره برق منطقه مذکور تنظیم کنند و ماوقع را هم با‌توجه به اینکه شاهدان عینی وجود دارند، شرح بدهند.»
مدیریت بحران و غافلگیری هر‌ساله مسوولان
مدیرکل مدیریت بحران خوزستان، سبب آبگرفتگی روز ۲۸آبان۱۴۰۲ در چند نقطه شهر اهواز را، «غافلگیری و حادثه» اعلام کرده و گفته است: «از قبل می‌دانستیم که احتمال وقوع آبگرفتگی در ۱۸ نقطه شهر اهواز وجود دارد و تجهیزات پیش‌بینی و در محل مستقر شده بودند، اما در چند نقطه غافلگیر شدیم، زیرا سابقه آبگرفتگی نداشتند و دچار شکستگی و ریزش خطوط شدند.»
سید «محمدعلی پورموسوی»، رییس شورای شهر اهواز، مهر سال جاری در صحن شورای شهر اهواز گفته است که اولویت اصلی شورا از آبفا و شهرداری، «حل معضل آبگرفتگی مناطق بحرانی به‌منظور آمادگی برای فصل بارش‌های پاییز» است.
این اظهارات البته برای شهروندان اهوازی شوخی تلخی است. یکی از آن‌ها می‌گوید: «از وقتی به یاد دارم آبگرفتگی شدید مناطق و معابر زندگی شهروندان اهواز را مختل می‌کرد و مدیران شهری اهواز هم هرسال غافلگیری خود را از این موضوع ابراز می‌کردند و این قصه ادامه دارد.»
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید