نمایندگان رهبر جمهوری اسلامی در استان‌های اردبیل، زنجان و آذربایجان شرقی و غربی در بیانیه‌ای گلایه کردند که در مراسم رژه پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ “اشعار و سخنانی بر زبان جاری شد که سیادت و وحدت اراضی کشور ما را هدف گرفته بود”.

منظور امضاءکنندگان بیانیه بخشی از شعر ترانه فولکلوریک آذربایجانی به نام “آرازی آییردیلار” است که رجب طیب اردوغان آن را روز پنج‌شنبه در مراسم جشن پیروزی در باکو خوانده بود. مضمون این شعر و ترانه گلایه از جدا افتادن شهروندان آذری‌زبان در دو سوی ارس است.

نمایندگان علی خامنه‌ای در چهار استان شمال غرب ایران در بیانیه‌ای که شنبه ۲۲ آذر منتشر شد شعر آراز را یکی از شعرهای “حسرتی” شاعران منطقه خوانده و نوشته‌اند: «محققین تاریخ کشور عزیزمان ایران، اشعار حسرت را جمع‌آوری و به رئیس جمهور ترکیه ارسال نمایند تا متوجه شود که تنظیم‌کنندگان خطابه چه خیانت بزرگی به او کرده و برای او مایه آبروریزی بزرگ درست کرده‌اند.»

پس‌زمینه این شعرهای گلایه‌آمیز، از جمله جدا شدن بخش‌هایی از ایران پس از امضای عهدنامه‌های گلستان و ترکمنچای در پی جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار و در قرن ۱۹ میلادی است.

بازخوانی بیتی از شعر ترانه فولکلوریک آذربایجانی “آرازی آییردیلار” در باکو سرآغاز یک مناقشه دامنه‌دار میان تهران و آنکارا شده که همچنان ادامه دارد. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ۲۱ آذر در یک پیام توییتری اردوغان را متهم کرد که شعری را “به غلط” خوانده که “مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است”.

احضار سفیران دو کشور

در ادامه این مناقشه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز جمعه اعلام کرد سفیر ترکیه به خاطر “اظهارات مداخله‌جویانه و غیرقابل قبول آقای اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سفر به باکو” احضار شده است.

ترکیه نیز شامگاه جمعه در اقدامی متقابل سفیر جمهوری اسلامی در آنکارا را فراخواند و اعتراض این کشور به “ادعاهای بی‌پایه و اساس ایران درباره رئیس‌جمهور اردوغان” را به او ابلاغ کرد.

وبسایت روزنامه همشهری نیز روز شنبه به نقل از محسن پاک‌آیین، سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان نوشت: «اردوغان با شعرخوانی در باکو نشان داد که نه تاریخ می‌داند، نه جغرافیا، شعر را نمی‌شناسد و موقعیت‌شناس نیست. اردوغان داغ جدایی مناطق آذری‌نشین از ایران را تازه کرد و استقلال جمهوری آذربایجان را زیر سؤال برد.»

پاک‌آیین معتقد است اردوغان با شعرخوانی در باکو قصد تحریک آذربایجان علیه جمهوری اسلامی را دارد و ترکیه باید به خاطر اظهارات او از ایران عذرخواهی کند.

بازنشر شعرخوانی اردوغان با زیرنویس فارسی

برخلاف این درخواست، خبرگزاری آناتولی ترکیه در بخش فارسی خود ویدئوی شعرخوانی اردوغان در باکو را با ترجمه فارسی آن به صورت زیرنویس بازنشر کرده است.

نمایندگان خامنه‌ای در چهار استان شمال غرب ایران در بیانیه خود تفرقه‌افکنی “بین کشورها و ملت‌های اسلامی” را گناهی نابخشودنی و پرهیز از آن را واجب شرعی عنوان کرده‌اند.

در این بیانیه با اشاره به سخنان اردوغان در باکو آمده است: «فن خطابه و اصول سیاست  اقتضاء می‌کند که خطیب مطالبه خود را بعد از امکان سنجی دقیق بر زبان بیاورد تا وزن علمی، سیاسی و اجتماعی او تنزل نکند.»

به گزارش همشهری آنلاین برخی ناظران معتقدند اظهارات اردوغان در باکو بی‌ارتباط با انتخابات آینده ریاست جمهوری نیست و هدف او از این گونه اظهارات جلب نظر ملی‌گرایان و سرپوش گذاشتن بر بحران‌های داخلی است.

از: دویچه وله